fragment pracy magisterskiej z administracji
Typy koncesji administracyjnej
Historycznie wykształciły się dwa typy koncesji, określane mianem francuskiego i austro-niemieckiego. Powszechnie uznaje się, że klasyczny typ instytucji koncesji wykształcił się we Francji, a początki systemu koncesji sięgają XVI w.[1]
Koncesja w systemie prawa francuskiego
Współcześnie nauka francuska używa pojęcia koncesji na oznaczenie stosunku prawnego, jaki nawiązuje się pomiędzy organem administracji a osobą fizyczną lub prawną w związku z udzieleniem uprawnienia na zarobkową eksploatację gruntu lub urządzenia publicznego. Szczególnie znane są dwa rodzaje koncesji[2]:
- koncesja dotycząca usług publicznych (concession de service public) zawierająca uprawnienie do eksploatacji określonych urządzeń technicznych lub terenu;
- koncesja dotycząca robót publicznych (concession de travaux public) polegająca na powierzeniu przez państwo w drodze umowy administracyjnej osobie prywatnej wykonania oraz eksploatacji urządzeń technicznych lub instalacji, które mają służyć zaspokajaniu potrzeb publicznych.
W obu sytuacjach wymienionych rodzajów koncesji powstaje stosunek prawny, który zawiera zarówno elementy cywilno-prawne (umowne) jak i prawnoadministracyjne.
Ten podwójny charakter koncesji M.Waligórski wyjaśnia następująco[3]: – koncesje, których celem jest zapewnienie i ochrona stałych korzyści finansowych koncesjonariusza mają charakter umowny i zawierane są w formie kontraktu między koncesjonariuszem, a organem koncesyjnym, który nie występuje w roli organu reprezentującego władzę publiczną. Klauzule umowne nie mogą być zmieniane w drodze aktu władczego organu koncesyjnego. Elementy administracyjno prawne stosunku prawnego koncesji odnoszące się do organizacji i funkcjonowania służby publicznej – jako część obowiązków zostają nałożone na koncesjonariusza drogą nakazu administracyjnego. Zmiana ich treści, a także cofnięcie koncesji, może nastąpić w drodze aktu władczego organu koncesyjnego.
System koncesyjny na usługi i roboty publiczne jest we Francji szeroki i należy tradycyjnie do podstawowych metod zarządzania. Koncesje przyznają zarówno organy państwowe, jak i organy lokalne (gminy). Jest to jeden z wielu sposobów realizacji zadań publicznych przez przedsiębiorstwa prywatne oraz specjalistyczne spółki handlowe o kapitale mieszanym (publiczno-prywatnym)[4].
Koncesja typu francuskiego tworzy szczególną pozycję prawną koncesjonariusza, którego prawa i obowiązki ustala specjalny dokument (tzw. cahier des charges). W dokumencie tym są zawarte również sankcje przysługujące administracji w stosunku do koncesjonariusza, w przypadku, gdyby ten nie wywiązywał się należycie ze swoich zobowiązań[5].
Warto nadmienić, że poza wyżej omówionymi dwoma typami koncesji wykształciły ponadto się dwa szczególne typy koncesji tj. concession du domain public będąca rodzajem umowy nadającej uprawnienia do specjalnego wykorzystywanie rzeczy publicznych powszechnego użytkowania oraz concession d`utilisation domain prive nadającej uprawnienia do specjalnego wykorzystywanie rzeczy publicznych będących własnością państwa nie przeznaczonych do powszechnego użytkowania.[6]
Poza instytucją koncesji w systemie francuskim funkcjonuje także instytucja pozwolenia na rozwijanie określonej działalności. Pozwolenie wydawane jest w formie aktu administracyjnego.
[1] C.Kosikowski, Koncesje w prawie polskim, Kraków 1996, s. 20, M.Waligórski, Nowe prawo działalności gospodarczej, Poznań 2001 str.219
[2] M.Waligórski, Charakter prawny pozwoleń na prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej, RPEiS,Nr 3 1988 r. s.127
[3] M.Waligórski, Charakter prawny pozwoleń na prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej, RPEiS,Nr 3 1988 r. s.127
[4] M.Waligórski, Nowe prawo działalności gospodarczej, Poznań 2001 r. str.217-222
[5] M.Waligórski, Nowe prawo działalności gospodarczej, Poznań 2001 r. str.221, Z.Kosikowski, Koncesje w prawie polskim, Kraków 1996, str.21
[6] M.Waligórski, Nowe prawo działalności gospodarczej, Poznań 2001 r. str. 222