Zjawisko pornografii z udziałem dzieci

z pracy magisterskiej

Zjawisko pornografii z udziałem dzieci jest w Polsce mało znane. Dopiero w ostatnim czasie ujawniono kilka bulwersujących przypadków wykorzystywania dzieci i niestety pewnie nie są to jedyne takie zdarzenia. Oto kilka z nich. W Szczecinie podejrzanemu mężczyźnie przedstawiono aż 6 zarzutów dokonania czynów lubieżnych wobec chłopców poniżej 15 roku życia. W Katowicach w 1996 roku oskarżono 3 policjantów o dokonanie czynów lubieżnych i gwałtów na małoletnich. Najmłodsza z ofiar miała 11 lat, a cały proceder trwał 3 lata.

W Warszawie, podobnie jak i w innych miastach (np. w Krakowie), dziennikarze wykryli handel kasetami z dziecięcą pornografią. Były one ogólnie dostępne, a jedna kosztowała od 40 – 50 zł.27 W 1996 r. toczyło się około 250 postępowań przygotowawczych w sprawach o seksualne wykorzystywanie dzieci. W stosunku do lat poprzednich odnotowano wzrost ilości czynów nierządnych względem małoletnich.

Na podstawie zarządzenia Komendanta Głównego Policji z 27 lutego 1995 r. w statystykach policyjnych wyodrębnia się przestępstwa przeciwko dziecku z ogółu przestępstw. I tak w 1996 roku stwierdzono łącznie 39 przestępstw dotyczących czynów nierządnych z udziałem małoletniego czy też nakłaniania go do prostytucji. Liczba ta niestety ciągle rośnie. Wzrost ilości przestępstw pornografii z udziałem małoletniego uwidoczniony jest w tabelce:

*Dane na podstawie statystyki Wydziału Prasowego Komendy Głównej Policji

Już od 1999 roku liczba stwierdzonych przestępstw wzrastała kolejno o 14, 12 i 12 przypadków. Zatrważający jest jednak fakt, że większość przypadków pozostaje niewykrytych, a procedery przestępcze trwają po kilka lat.

Nowe technologie wywarły ogromny wpływ na rozszerzenie się dziecięcej pornografii. Duże znaczenie odgrywa tu również Internet jako środek przekazywania treści pornograficznych. Okazało się, że to właśnie dziecięca pornografia jest jednym z najbardziej popularnych tematów w Internecie 28.

Problem dziecięcej pornografii ma wymiar ogólnoświatowy. I tak np. władze niemieckie szacują liczbę osób zainteresowanych dziecięcą pornografią i prostytucją, na co najmniej 50 tys., a policja niemiecka konfiskuje rocznie 2 tys. filmów pornograficznych z udziałem dzieci. Liczbę niemieckich seks – turystów szacuje się na ok. 300 tys.

W Stanach Zjednoczonych jest ok. 100 – 300 tys. dzieci wykorzystywanych do pornografii i prostytucji. Statystyki pokazują, że 86% badanych chłopców miało kontakt z pornografią przed ukończeniem 16 lat, 71% między 11 – 12 rokiem życia, a 13% przed ukończeniem 8 roku życia.

W Ameryce Łacińskiej natomiast głównymi problemami są dziecięca prostytucja i nielegalny handel dziećmi. Największe problemy tego typu ujawniają się w Brazylii. Większość dzieci żyjących na ulicach uciekła z domów, w których dochodziło do przemocy.

Regulacje prawne dotyczące zwalczania wykorzystywania seksualnego dzieci istnieją niemal we wszystkich krajach. W ostatnich latach wiele krajów, biorąc pod uwagę skalę zjawiska dziecięcej pornografii, zaostrzyło kary za to przestępstwo. Tak jest np. w Holandii, gdzie uczyniono to już w 1996 r., dotychczasowe zagrożenia w wysokości kilkumiesięczne kary pozbawienia wolności wzrosły do 4 lat.

W Niemczech niektóre przestępstwa dotyczące seksualnego wykorzystywania dzieci mają oddzielne jednostki redakcyjne, a karane jest również podżeganie i pomocnictwo do wyżej wymienionych przestępstw, w tym do pornografii z udziałem dzieci.

W Belgii natomiast każdy, kto pokazuje, sprzedaje, wynajmuje, rozpowszechnia lub importuje materiały wizualne z udziałem dzieci poniżej 16 lat, podlega karze więzienia i karze grzywny. Karane jest również rozpowszechnianie reklam usług seksualnych skierowanych do nieletnich lub dotyczące nieletnich.

Przytoczone przykłady regulacji prawnych wprowadzonych przez niektóre państwa potwierdzają, iż problem wykorzystywania seksualnego dzieci stał się bardzo doniosły. Wskazują również na to liczne konferencje i sympozja. Jednym z nich był II Światowy Kongres przeciw Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci w Celach Handlowych, który odbył się w dniach 17 – 20 grudnia 2001 roku w Jokohamie 29. Pierwszy taki Kongres odbył się w 1996 roku w Sztokholmie. W Jokohamie skupiono się na problemach związanych z różnymi formami seksualnego wykorzystywania dzieci przede wszystkim w prostytucji i pornografii. Sygnalizowano, iż każdego roku ponad milion dzieci pada ofiarą tych przestępstw. Złożono postulat, aby ograniczyć swobodę podejmowania niektórych zajęć przez osoby skazane za przestępstwa seksualne wobec dzieci. Dzieciom – ofiarom należy natomiast zapewnić odpowiednie odszkodowania. Wiadomo jednak, iż to zadośćuczynienie nie może być odzwierciedleniem ogółu strat, zwłaszcza moralnych, jakich doznaje dziecko. Polskę na Kongresie reprezentował Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros.

Przeciwdziałanie pornografii dziecięcej jest dużym wyzwaniem dla państw. W Polsce w listopadzie 1994 roku Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydała rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rozpowszechniania przez radio i telewizję audycji i programów, które mogą zagrażać rozwojowi dzieci i młodzieży. Jednak okazuje się w praktyce, że dotychczasowe regulacje nie są zbyt skuteczne. Potrzebne bowiem są konsekwentne środki prewencyjne, aby efektywnie przeciwdziałać przestępstwu pornografii nieletnich.

W deklaracji końcowej II Światowego Kongresu przeciw Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci w Celach Handlowych państwa zobowiązały się do przyznania priorytetu działaniom przeciwko dziecięcej pornografii i prostytucji, a także przydziału na ten cel odpowiednich środków, zmobilizowania elit politycznych i organizacji pozarządowych do wspólnych działań na rzecz przeciwdziałania dziecięcej pornografii i wreszcie stworzyć możliwość bezpiecznego schronienia dla dzieci uciekających przed wykorzystywaniem do pornografii i prostytucji.

27 Dane na podstawie: Dzieci w prostytucji i pornografii, jw. s. 8.

28 jw. str. 24.

29 Dane na podst.: P. Jaros: Zero tolerancji. Rozważania Rzecznika Praw Dziecka. „Rzeczpospolita”, „Prawo co dnia” z 21.01.2002 r.